Elektrikli cihaz arızalarını tespit etme

Günlük yaşamda kullanılan elektrikli cihazlar zaman zaman arıza gösterebilir. Bu arızaların hızlı ve doğru bir şekilde tespit edilmesi hem cihazın ömrünü uzatır hem de olası güvenlik risklerini ortadan kaldırır. Arıza tespiti yalnızca tamir süreci açısından değil güvenli kullanım açısından da büyük önem taşır. Birçok ev kazası ve yangın elektrikli cihaz arızalarının zamanında fark edilmemesi nedeniyle meydana gelir

Elektrikli cihazların bozulma nedenleri genellikle aşırı gerilim kısa devre yıpranma üretim hatası ya da yanlış kullanım gibi etkenlere dayanır. Bu sorunların kaynağına ulaşmak için sistemli bir kontrol süreci izlemek gerekir

Arıza belirtilerinin gözlemlenmesi

Her cihaz arızalanmadan önce belirli işaretler verir. Bunlar çoğu zaman kullanıcı tarafından fark edilebilir düzeydedir. Ani kapanmalar kıvılcım çıkması yanık kokusu normalden fazla ısınma sesli çalışma veya düzensiz performans gibi işaretler cihazda bir arıza olduğunun habercisidir

Eğer cihaz prize takıldığında çalışmıyor ya da aniden duruyorsa ilk olarak enerji gelip gelmediği kontrol edilmelidir. Ardından cihazın sigortası varsa kontrol edilmeli güç kablosu ve fiş bağlantıları incelenmelidir

Görsel ve fiziksel inceleme

Arıza tespiti sırasında ilk adım cihazın dıştan gözle incelenmesidir. Kablolarda yanık izi çatlak gevşek bağlantı ya da deformasyon olup olmadığı kontrol edilmelidir. Cihazın çalışırken anormal ses çıkarıp çıkarmadığına dikkat edilmelidir

Bazı durumlarda cihazın dış gövdesinde elektrik kaçağı olabilir. Bu durumda mutlaka test cihazı kullanılmalı çıplak elle temastan kaçınılmalıdır. Cihazın açık bölgelerinde toz kir nem veya sıvı birikimi olup olmadığı da göz önünde bulundurulmalıdır

Temel ölçüm cihazları ile kontrol

Arıza tespitinde en sık kullanılan ölçüm aracı multimetredir. Multimetre ile cihazın giriş ve çıkış uçlarındaki gerilim direnç ve süreklilik değerleri ölçülerek arızanın hangi noktada olduğu anlaşılabilir. Süreklilik testinde cihazın iç devreleri boyunca bağlantı kopukluğu olup olmadığı tespit edilir

Eğer cihazda sigorta varsa multimetre ile sigortanın sağlam olup olmadığı kolayca anlaşılır. Ayrıca direnç ölçümü ile rezistans gibi elemanların arızalı olup olmadığı tespit edilebilir. Kısa devre durumları da ölçüm sırasında belirgin şekilde ortaya çıkar

Elektriksel bileşenlerin kontrolü

Cihaz içinde yer alan motor bobin rezistans kondansatör diyot transistör ve röle gibi parçalar ayrı ayrı kontrol edilmelidir. Bu elemanların bazıları görsel olarak arızalanmış olabilirken bazıları ancak ölçümle anlaşılır

Motorlar dönmüyorsa sargılarında kopukluk olabilir. Kondansatörler şişmiş veya akmışsa mutlaka değiştirilmelidir. Elektronik kart üzerinde yanık izleri bulunan bölgeler varsa o devre elemanı bozulmuş olabilir

Isıtıcı cihazlarda rezistanslar kontrol edilerek direnç değerleri normalse çalışır durumda olduğu anlaşılır. Ancak açık devre çıkıyorsa rezistans kopmuş demektir

Arıza tespitinde güvenlik

Arıza tespiti yapılırken cihaz mutlaka enerjisiz durumda olmalıdır. Şebeke gerilimi altındaki cihazlarda çıplak elle temas ölümcül sonuçlar doğurabilir. Özellikle yüksek gerilimli cihazlarda ölçüm yapılacaksa mutlaka uygun kişisel koruyucu donanım kullanılmalı ve test cihazlarının kalibrasyonu kontrol edilmelidir

Cihazın topraklaması eksikse kaçak akım olabilir. Bu durumda yalnızca test cihazlarıyla kontrol yapılmalı ve gerekirse kaçak akım rölesi ile bağlantı güvence altına alınmalıdır.

Profesyonel destek gerektiren durumlar

Her arıza kullanıcı tarafından giderilebilecek düzeyde değildir. Karmaşık kart arızaları ekran modülleri mikroişlemciler ve programlı parçalar yalnızca uzman teknik servis tarafından onarılmalıdır. Kullanıcının bilinçsizce cihazı açması hem kendi güvenliğini tehlikeye atar hem de cihazın garanti kapsamı dışına çıkmasına neden olur

Elektrikli cihazlar hassas ve karmaşık yapılardır. Bu nedenle arıza belirtileri ciddiye alınmalı zamanında müdahale edilmeli ve gerektiğinde profesyonel destek alınmalıdır. Bu hem cihazların uzun ömürlü çalışmasını sağlar hem de ciddi kazaların önüne geçer