Gözle Muayene ve Temizlik
Pano kapağı açıldığında ilk yapılacak iş, genel düzenin değerlendirilmesidir. Kablo yollarının gereksiz çapraz geçiş yapmaması, klemenslerde gevşeklik ve oksitlenme izlerinin bulunmaması, baraların zarar görmemiş olması beklenir. Toz, nem ve yağ birikimi; yüzeysel görünse de ısınmayı artırır ve arklara zemin hazırlar. Düzenli aralıklarla temizlik yapılması, havalandırmanın iyileştirilmesi ve yabancı maddelerin uzaklaştırılması; koruma elemanlarının gerçek performansını korur.
Tork, Sıkma ve Bağlantı Kalitesi
Gevşek bağlantılar, temas direncini artırır ve aynı akım daha küçük bir yüzeyden geçmeye zorlandığı için ısı üretir. Bu durum, yanık kokusu ve kararmayla kendini belli eder. Klemens ve baraların üretici verilerindeki tork değerlerine göre sıkılması, kablo uçlarının pabuçla sonlandırılması ve uygun kesit kullanılması; bakımın temel taşıdır. Rastgele sıkma ya da göz kararı kontrol, güvenilir bir yöntem değildir; ölçü ve standarttan şaşmamak gerekir.
Termal Tarama ve Erken Uyarı
Termal kamera, çıplak gözle görülmeyen ısı birikimlerini ortaya çıkarır. Aşırı ısınan klemens, zayıf temas veya aşırı yük gibi sorunları büyümeden yakalamayı sağlar. Özellikle mevsimsel yük artışları öncesinde termal tarama yapılması, planlanmamış kesintilerin önüne geçer. Tespit edilen sıcak noktalar düzeltilmeden pano kapatılmamalı, müdahale sonrası tekrar ölçümle doğrulama yapılmalıdır.
Kaçak Akım ve Fonksiyon Testleri
Kaçak akım rölesi, can güvenliği için vazgeçilmezdir. Test butonu periyodik olarak çalıştırılmalı, gerekli durumlarda ölçüm cihazıyla kaçak akım değerleri kontrol edilmelidir. Seçicilik mantığı, arızanın yalnız ilgili devrede kalmasını sağlar; bu nedenle ana giriş ve alt gruplar planlı bir kademeyle düzenlenmelidir. RCBO kullanımıyla devre bazında hassas koruma elde edilir; yanlış açmaları azaltmak için tip ve hassasiyet seçimi yük karakterine göre yapılmalıdır.
Etiketleme, Şema ve Raporlama
Pano içindeki her devrenin neyi beslediği anlaşılır şekilde etiketlenmelidir. Bu, arıza anında doğru müdahaleyi hızlandırır ve yanlış adımların önüne geçer. Pano kapağında güncel bir devre planı bulundurulmalı, bakım sırasında yapılan değişiklikler şemaya işlenmelidir. Ziyaret sonlarında kısa bir rapor tutulması; tespit edilen risklerin, yapılan düzeltmelerin ve önerilen adımların kayıt altına alınması anlamına gelir. Bu disiplin, sorumluluğu ve sürekliliği güçlendirir.
Çevresel Koşullar ve Yerleşim
Pano, sızıntı suyu ve yoğun nemden uzak, mümkünse doğrudan güneş almayan bir noktada konumlandırılmalıdır. Havalandırma, sıcaklık artışını sınırlar; aşırı ısı, sigorta ve rölelerin erken yıpranmasına yol açar. Pano önünde erişimi engelleyen eşya bulunmamalı, acil durumda güvenli müdahale için yeterli boşluk bırakılmalıdır. Metal gövdeli ekipmanlarda koruma iletkeninin sürekliliği ve topraklama barasının sağlamlığı düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Ne Zaman Revizyon Gündeme Gelir?
Tekrarlayan ısınmalar, kapasite artışı, düzensiz hatlar ve büyüyen yük profili; yalnız bakım değil, revizyon ihtiyacı anlamına gelebilir. Kısa devre kesme kapasitesi yetersiz koruma elemanları, standart dışı eklentiler ve karışık kablo yolları; düzeni yeniden kurmayı gerektirir. Böyle durumlarda profesyonel değerlendirme almak; selektivite, kesit ve koruma mimarisini baştan, sağlam bir çerçevede ele almayı sağlar.
